عطر بهاراستاد ناصر نظر
ساز های بادی برنجی

ساز های بادی برنجی

یکی از بخش‌های ارکستر، بخش بادی‌برنجی است. البته به رسم رایج این جور نوشته‌ها باید می‌نوشتم یکی از مهم‌ترین بخش‌های ارکسترها، اما راستش هیچ‌یک از بخش‌های ارکستر نیست که مهم نباشد. در یک ارکستر سمفونیک کامل، معمولا از چهار گونه ساز بادی‌برنجی استفاده می‌شود:

چهار هورن، دو ترومپت، سه ترومبون، و یک توبا.

سازهای برنجی از لوله‌ای فلزی ساخته می‌شوند که یک سویشان گشاد و به شکل قیف است. تغییر صدای این سازها به واسطه‌ی مکانیسمی کشویی یا به کمک پیستون‌ها و کلیدها ممکن می‌شود.

نوازنده‌ی ساز بادی در جریان آموزش یاد می‌گیرد تا به شکلی در دهانه‌ی سازش فوت کند که لرزش لب‌هایش روی قطعه‌ی دهانی، هوا به لرزش درآید و بسته به قطر لوله و شکل و اندازه‌ی دهانی و قیف، صدایی متفاوت تولید شود.

فرنچ هورن (هورن فرانسوی) سازی مخروطی است که معمولا در دو گونه‌ی فا یا ترکیبی از فا و سی بمل ساخته می‌شود. هورن فا به هورن تک‌کوک مشهور است و هورن دیگر را هورن دوبل یا جبرانی می‌نامند.

ترومپت به شکل استوانه ساخته می‌شود و سه دریچه و کلید دارد که زیروبمی صدا را به اندازه‌ی نیم‌پرده، یک پرده، یا یک فاصله‌ی سوم کوچک پایین می‌آورد. رایج‌ترین ترومپت گونه‌های دو، ر، و سی مبل است.

توبا درواقع نام خانوادگی است. خانواده‌ی توباها سه عضو دارد: اوفونیوم، سوزافون، و بومباردون. همه‌ی این سازها با لوله‌ی صوتی پهن و به شکل مخروط ساخته می‌شوند. هرکدام اندازه‌هایی متفاوت دارند و سه تا شش کلید دارند که همانند ترومپت درجه‌ی صدا را مهار می‌کند.

ترومبون نیز لوله‌ای استوانه‌ای دارد و نوازنده برای تغییر درجه‌ی صوتی، سازوکاری کشویی را حرکت می‌دهد. این کشو در هفت وضعیت باید قرار بگیرد تا صدایی سالم تولید شود. هرکدام از این وضعیت‌ها نیم‌پرده با وضعیت‌های کناری فرق دارند. انواع ترومبون‌ها داریم، از سوپرانو تا کنترباس.

از نام این سازها پیداست که از برنج ساخته می‌شوند و هرکدام شکلی دارند که نوازنده بتواند آن را در دست بگیرد و به کلیدها و سازوکارهایش دست‌رسی داشته باشد.
انتخاب این سازها همیشه با دشواری‌هایی همراه است، ازجمله صدای بلند و محل تمرین و نگهداری. بااین‌حال نوازنده‌ی ساز بادی‌برنجی عموما کمیاب‌تر است و قاعدتا سریع‌تر می‌تواند ارکستر یا گروهی برای هم‌نوازی پیدا کند.